Domates Yetiştirme Koşulları Nedir ve Domates Yetiştiriciliği

Domates yetiştiriciliği için ideal şartlar birçok faktöre bağlıdır. Bunları şu şekilde sıralayabiliriz;

Domates yetistiriciliği dahilinde ışığın etkisi oldukça önemlidir. Domates bitkisi günde ortalama 6-8 saat aralığında doğrudan güneş ışığına ihtiyaç duyan bir bitkidir.

Domates ekmek için toprak hazrlığı, domates ekimi yapacak olan kişiler için öndelikli işlerden biridir. Domatesin sahip olduğu besin değerleri kaliteli üretim için olanaklarında en iyi seviyede tutulmasına bağlıdır. Domates bitkisi sıcak ve ılıman iklimi seven ve bu bölgelerde yetiştirilen bir bitkidir. Domates yetiştiriciliğinde en ideal sıcaklık 16-25 °C’dır. Sıcaklıklar 16 °C’nin altına düşmeye başladığında ve 25°C’nin üstünde artış gösterdiğinde, bitki gelişimi yavaşlarken 8’li derecelerin altına düşmeye başladığında bitki yaşamsal fonksiyonlarını yerine getiremeyecek duruma gelir. Aynı durum 35°C’nin üzerine çıkıldığı zaman da gerçekleşir. Nemin yüksek olması fungal hastalıkları tetikleyebileceğinden en ideal havanın oransal nem isteği %50-60 civarındadır.

Domates bitkisinin toprak isteği derin, geçirgen, su tutma kapasitesi yüksek ve organik madde miktarınca zengin, kumlu-tınlı toprakları sever. Domates yetiştireceğimiz alandaki organik madde miktarını arttırmak için hayvan gübresi ile toprağın harmanlanması önerilir. Domates yetiştiriciliğinde toprağa uygulanan hayvan gübresinin en az 6 aylık olması önerilir. Domates yetiştireceğimiz toprağın EC ve pH’sı önemlidir. Domates yetiştiriciliği yapılacak olan toprak pH’sı 5,5-6,5 arasında EC 1,2-2,3 arasında olmalıdır. EC 2,3’ün üzerine çıkıldığında bitkide gübre alımı yavaşlar. Domates yetiştiriciliğini yapacağımız alanın EC ve pH’sı yukarıda yazılanlara uygun değil ise toprak yapısına uygun gübre seçilmelidir.

Domates Ekimi Nasıl Yapılır

Domates nasıl yetiştirilir sorusunun cevabı detaylı bir şekilde aşağıda sıralanmıştır.

• SICAKLIK: Domates bitkileri ılıman iklimleri tercih ederler. Sıcak iklim bitkisi de denilebilir. Büyümek için 18°C ila 26°C sıcaklığa ve bol güneşe ihtiyaç duyar. 9°C’nin altındaki hava sıcaklıkları büyümeyi durdururken, 14°C’nin altındaki toprak sıcaklıkları kök sisteminin gelişiminde sorunlara neden olabilir.
• NEM ve SULAMA: Domates bitkileri düzenli sulama gerektirir, sulama düzeni oluşturulmalıdır. Örneğin 3 günde bir sulamaya alıştırıldıysa bitki 3. günde sulama yapılmalıdır. Hava eğer soğuk gitmişse bitki suyu daha istemediyse dahi az da olsa su verilmelidir. Alışılmışın dışında bir sulama yapılır veya yapılmaz ise bitki strese girer. Ancak aşırı sulamaktan kaçınılmalıdır. Aşırı sulama, mantar hastalıklarına neden olabilir. Genel olarak ısı 24 derecenin üzerine çıktığında seralar havalandırılmaya başlanmalıdır. Oransal nem % 65-70 olmalıdır.  Döllenme için ise nemin % 70-80 olması gerekir.
• İPE ALMA: Domates bitkileri uzarken ve meyve tutumuyla birlikte desteğe ihtiyaç duyar. Boyu uzamaya başladıkça yatmaya başlayan bitki üzerine bir de meyve ve çiçek eklenince iyice ağırlaşır ve sabitlenme ihtiyacı duyar. Bu ihtiyacı ipe alarak karşılamak mümkündür.
• GÜBRELEME: Bitkide ilk gelişim sağlanılmak istenilen yer köktür. Migma Root’a bandırma işlemi ile dikim yapılır ise köklenme de hasat da öne çekilmiş olur.

Bandırma işleminden 3-4 gün sonra Migma Root, Migma Aminado uygulaması ile de hem saçak hem de kılcal köklenme arttırılır. Aynı zamanda Migma Aminado bitkide oluşabilecek stresin de önüne geçmiş olur.

Domates yetiştiriliğinde domates, bilinenin aksine fazla azottan hoşlanmayan bir bitkidir.  Bu sebeple dikimden söküme kadar genellikle Migma Ultra 16-8-24+TE uygulamalarına dikkat edilmelidir. Fazla miktarda azotlu gübre kullanılması durumunda bitki sadece boylanır, hem çiçek açmayı unutur hem de gövdenin içi boş gider. Gövdenin içinin boş gitmesi durumunda özellikle kış dönemlerinde fungal hastalıklara yakalanma riskini arttırır.

Domates bitkisinde boğum arası mesafeyi minimumda tutmak için Migma Foliar Serisinden yaprak uygulamaları yapılabilir, Migma NitroFos 6-30-0+TE kullanılarak maksimum çiçek elde edilirken içerisindeki mikro besin elementleri sayesinde polen bol miktarda oluşacağından sağlıklı döllenme bu sayede de sağlıklı meyveler oluşmuş olur.  

• HASTALIK VE ZARARLI KONTROLÜ: Domates bitkisi birçok hastalık ve zararlılara karşı savunmasız olabilir. Biyolojik mücadele, feromon tuzakları ve insektisit kullanımı gibi yöntemlerle zararlılarla mücadele edilebilir.

Domates Bitkisi Toprak Hazırlığı ve Sıra Arası Mesafe

Domates dikimi öncesi toprak havalandırılmalıdır. Bu dönemde yapılması en doğru ve en doğru sonucu almak için yapılması gereken şey toprak analizidir. Toprak analizleri doğrultusunda toprakta eksik olan bitki besin maddeleri taban gübreleri ile toprağa karıştırılmalıdır. Sonra son kez sulanır ve toprak tava geldikten sonra ekim işlemi başlar. İyi yanmış çiftlik gübresi kullanarak da toprağın organik madde miktarı arttırılır.

Domates dikim işleminde kullanılacak sıra arası ve sıra üzeri bırakılacak aralıklar çeşite, büyüme ve yayılmasına, sıranın çift ya da tekli olmasına göre değişebilir.

Domates Hasat Zamanı ve Sonrasındaki İşlemler

Örtü altı domates yetiştiriciliğinde çeşit ve iklim koşullarına göre değişse de 8 ila 12 hafta arasında meyveler oluşur ve hasat olgunluğuna ulaşır. Hasat edilme olgunluğuna üreticinin karar vermesi gereklidir. Örneğin hasatı yapılan domatesin gideceği yol mesafesi hesaplanmalı ve hasat zamanı ona göre seçilmelidir, yetiştirme amacı doğrultusunda hasat zamanını belirlemelidir ya da çeşidin meyve özelliklerine göre hasat yapılmalıdır.

Hasadı Yapılacak Olan Domatesin Sabip Olması Gereken Özellikler

• Kaliteli, uygun büyüklükte ve düzgün şekilli olmalıdır.
• Rengi hasada uygun olmalıdır.
• Az çekirdekli ve çekirdek evleri küçük olmalıdır.
• Meyvenin dayanıklılığı iyi olmalıdır, çatlamamalıdır.
• Meyvenin iç rengi hasata uygun olmalıdır, çekirdek evlerinde sıvı yesil renk bulunmamalıdır.
• Meyve içi dolu etli etli olmalıdır.

Domates Hasat Sonrasındaki İşlemler

Depolama

Olgunlaşan domatesler yaklaşık 4°C civarında 3-5 gün süreyle depolanabilir.

Ambalajlama

Sofralık domatesler bir sıra ters bir sıra düz şekilde kasaya yerleştirilir. Buradaki amaç meyve saplarının hiçbir domatese zarar vermemesi içindir.

Sulama ve Gübreleme

Hasat edilen domates serası/ tarlası sulanmalı ve ihtiyaç doğrultusuna göre gübrelenmelidir.

• Kalite Kontrolü:
• Kaliteli, uygun büyüklükte ve düzgün şekilli olmalıdır.
• Rengi hasada uygun olmalıdır.
• Az çekirdekli ve çekirdek evleri küçük olmalıdır.
• Meyvenin dayanıklılığı iyi olmalıdır, çatlamamalıdır.
• Meyvenin iç rengi hasata uygun olmalıdır, çekirdek evlerinde sıvı yesil renk bulunmamalıdır.
• Meyve içi dolu etli etli olmalıdır.